Vrijwilliger in de kijker - Cato Ponnet

Stap uit je bubbel en ontdek de wereld

Cato, vertel eens wat over jezelf.

“Ik ben 23 jaar. Ik heb een diploma van leerkracht lager onderwijs, maar mijn passie is reizen. Sinds ik anderhalf jaar geleden naar Amsterdam verhuisde, geef ik op een internationale school Nederlands aan expatkinderen. Ik word nu elke dag ondergedompeld in andere talen en andere gewoontes. Door te reizen met Bouworde leerde ik op deze manier in het leven te staan en zo naar de wereld te kijken.”

En wat doet Bouworde precies?

“De vormingsorganisatie Bouworde geeft al meer dan zeventig jaar aan jongeren de kans om de wereld te leren kennen door zich als vrijwilliger in te zetten in projecten wereldwijd. Zo ontdekken ze andere culturen en leren ze werken in een groep. Ze ondervinden aan den lijve hoe ongelijk de wereld is. Bouworde doet dat steeds in nauwe samenwerking met de lokale bevolking.”

De meesten associëren Bouworde met het bouwen van schooltjes.

“Ja, veel mensen hebben wel een kennis die ergens in het buitenland een schooltje hielp opbouwen. Zulke technische projecten, waarbij inderdaad geschilderd, gerenoveerd en gebouwd wordt, zijn er nog steeds. Maar daarnaast zijn er ook sociale projecten, waar de klemtoon ligt op contact met mensen ginds, door er bijvoorbeeld les te geven. Tot slot heeft Bouworde ook ecologische projecten, zoals hulp op een ecologische boerderij of de aanleg van wandelpaden. Vaak zijn die verschillende invalshoeken in een project met elkaar verweven. In 2024 vonden er 92 reizen plaats, in 27 landen binnen en buiten Europa, met 797 jongeren.”

Hoe geraakte jij betrokken?

“Toen ik als vijftienjarige minder goed in mijn vel zat, wilde ik een jaar een ‘pauze’ nemen door naar het buitenland te trekken, maar dat viel wat duur uit. Toevallig kende mijn mama Bouworde en zo vertrok ik die zomer nog naar Marokko. Dat was best spannend. Ik nam er deel aan een sociaal project waar we straatkinderen animeerden en weeskinderen verzorgden. Je kiest niet waar je opgroeit en deze kinderen hadden de pech dat hun wiegje niet op een betere plek stond. Ik kwam toen ook voor het eerst in contact met de vooroordelen rond hoofddoeken. De reis hakte echt op me in. Pas toen ik thuis aan mijn ouders een filmpje liet zien van het Offerfeest waar ik bij was – inclusief een schaap dat voor onze ogen geslacht werd, de hapjes, de thee – besefte ik wat ik allemaal had meegemaakt. Toen kwam de cultuurshock pas, maar tegelijkertijd zei ik: ‘Ik ga ieder jaar mee met Bouworde, tot ik 30 ben!'"

Iedere reis is uniek

Vanaf toen ging je reizen?

“Ja, het jaar nadien ging ik voor een vrij technisch project naar Kaapverdië, waar we een schooltje hielpen opknappen in een afgelegen dorp, op twee uur rijden van het volgende dorp. Alles was er basic, we sliepen in het schooltje op een matje. We moesten zelf koken en ons behelpen met het eten dat per jeep kwam. Vaak was dat niet meer dan wat rijst, met af en toe een knackworstje of wat ananas uit blik. Een jongen uit het dorp bekommerde zich over ons, waardoor we eigenlijk heel het dorp leerden kennen. Hij zorgde voor ons eten, organiseerde een feestje en zelfs een voetbalmatch met de plaatselijke vrouwelijke ploeg. Deze zomer ben ik in Nepal geweest, waar we in de buurt van Kathmandu een gezondheidspost hielpen uitbouwen. Door dat kleine hospitaal hoefden mensen voor de eerste zorg niet meer naar de hoofdstad te gaan.”

Beginnen jongeren voorbereid aan zo’n reis?

“Uiteraard! Ze leren andere groepsleden kennen, krijgen info over de werking van Bouworde en over het project en het land waar ze naartoe reizen. Ze kunnen daarnaast een workshop kiezen, met onderwerpen die aansluiten bij de werking, hun bestemming of hun vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld ‘Mysteries van de Islam’, ‘Ontdek de Nepalese keuken’ of ‘Hond in-zicht’, waar ze meer leren over het gedrag van honden en hoe je die moet benaderen.”

Wie betaalt de reis?

“Als jongere kies je zelf het land, het project en dus hoeveel jouw reis zal kosten. Mensen reageren soms verbaasd en negatief wanneer ik vertel dat ik betaal voor mijn reis. ‘Betalen om te gaan werken?’, maar ik zeg dan: ‘Wie zal dat anders betalen?’ Wij zijn in een positie dat we dat kunnen; de mensen daar hebben deze mogelijkheid niet. Bouworde geeft je ook een richtbedrag voor fondsen die je moet ophalen. Ik heb heel veel zakjes met snoep gevuld én verkocht! Ter plaatse bekijk je dan waarvoor dat geld gebruikt kan worden. In Gambia – waar kinderen in de bomen klimmen om mango’s te plukken – kochten we touwen waarmee ze nog beter konden klauteren. In Nepal werd dat geld gebruikt voor materialen en het loon van de lokale werklui. Zo willen we de lokale economie zoveel mogelijk steunen.”

Wat maakt op deze manier reizen anders?

“Iedere reis is uniek. Je bent geen toerist, maar leeft heel dicht bij de bevolking. Het is pas als je het meegemaakt hebt, dat je echt beseft wat het met je doet. De gastvrijheid is enorm. Toen ik aan een meisje in Nepal zei dat ze mooie speldjes had in haar haren, gaf ze die allemaal aan mij, ik kon niet weigeren. Je bent natuurlijk ook op reis met jongeren die heel open van geest zijn en die uit hun comfortzone durven komen. In Nepal namen we bij het einde van de dag elkaars hand vast en zeiden: ‘Ik ben dankbaar voor …’ Dat doe ik nog steeds. Ik heb nu een boekje waarin ik elke dag noteer waar ik die dag dankbaar voor ben. Zo leer je de kleine dingen te appreciëren.”

Interview & tekst: Ann Van Loock - Landelijke Gilden